CHANG VA IFLOSLANISHNING QUYOSH PANELLARI SAMARADORLIGIGA TA’SIRINI EKSPERIMENTAL O‘RGANISH
Keywords:
quyosh panellari, chang ifloslanishi, samaradorlik, fotoelektr quvvat, eksperiment, qayta tiklanuvchi energiya, O‘zbekiston iqlimi.Abstract
Mazkur tadqiqotda chang va ifloslanishning quyosh panellarining samaradorligiga ta’siri eksperimental jihatdan o‘rganildi. Quyosh batareyalari (photovoltaic panellar) atmosferadagi chang zarrachalarining to‘planishi natijasida yorug‘lik oqimining kamayishi va natijada elektr energiyasi ishlab chiqarish ko‘rsatkichlarining pasayishi muammosiga duch keladi. Tadqiqot O‘zbekistonning janubiy quruq iqlim sharoitida o‘tkazilib, turli darajadagi changlanish (0 g/m², 5 g/m², 15 g/m²) sharoitida panellarning kuchlanish, tok va chiqish quvvat ko‘rsatkichlari o‘lchandi. O‘lchov natijalariga ko‘ra, chang qatlami 15 g/m² ga yetganda quyosh paneli samaradorligi o‘rtacha 40% gacha kamaygani aniqlandi. Harorat va nurlanish sharoitlari (E = 850 W/m², T = 28 °C) doimiy saqlangan holda, changning optik singdirish ta’siri asosiy yo‘qotish omili sifatida qayd etildi. Tadqiqot natijalari shuni ko‘rsatadiki, quyosh panellarida muntazam tozalash tizimini joriy etish yoki gidrofobik himoya qoplamalarini qo‘llash samaradorlikni barqaror ushlab turishda muhim omil hisoblanadi. Ushbu ish natijalari quyosh energiyasi tizimlarining ekspluatatsiya ishonchliligini oshirish hamda O‘zbekistonning cho‘l va yarim cho‘l hududlarida amaliyotga tatbiq etish uchun ilmiy asos bo‘la oladi.
Downloads
References
1. Javed, W., Wubulikasimu, Y., & Figgis, B. W. (2021). Dust accumulation on photovoltaic modules: Analysis of impact, removal techniques and prevention. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 135, 110311.
2. Sayigh, A. M. (2023). Solar Energy Engineering: Processes and Systems (3rd ed.). Elsevier. ISBN: 9780323986738
3. Ilse, K. K., Micheli, L., Figgis, B. W., Wolfertstetter, F., Naumann, V., & Gottschalg, R. (2020). Techno-economic assessment of soiling losses and mitigation strategies for solar power generation. Joule, 4(12), 2561–2580.
4. Alnaser, W. E., & Barakat, A. (2022). Dust and pollution effects on PV module performance in desert environment: A case study in the Arabian Gulf. Solar Energy, 241, 39–49.
5. Qureshi, M., Irshad, S., & Ahmad, M. (2021). Experimental study of the effect of dust deposition on photovoltaic module performance under real environmental conditions. Renewable Energy, 174, 1092–1101.
6. Mani, M., & Pillai, R. (2020). Impact of dust on solar photovoltaic (PV) performance: Research status, challenges and recommendations. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 82, 2580–2598.
7. Elminir, H. K., Ghitas, A. E., Hamid, R. H., El-Hussainy, F., Beheary, M. M., & Abdel-Moneim, K. M. (2021). Effect of dust on the transparent cover of solar collectors. Energy Conversion and Management, 264, 115763.
8. Bahrami, A., & Zare, M. (2022). Experimental investigation of dust accumulation impact on solar photovoltaic modules in arid regions. Solar Energy Materials and Solar Cells, 240, 111686.
9. Said, S. A. M., Hassan, G. E., Walwil, H. M., & Al-Aqeeli, N. (2020). The effect of environmental factors on PV degradation in Saudi Arabia. Renewable Energy, 143, 719–731.
10. Mastekbayeva, G. A., Kumar, S., & Pei, G. (2023). Dust deposition on solar photovoltaic modules: Effect of particle size, composition, and cleaning frequency. Energy Reports, 9, 5298–5309.